Πολλά φυτικά είδη επικονιάζονται από έντομα και αυτή η σχέση είναι γνωστή ως εντομοφιλία. Τα εντομόφιλα φυτά έχουν αναπτύξει μια σειρά σαγηνευτικών χαρακτηριστικών για να δελεάσουν έντομα, όπως έντονα χρωματισμένα πέταλα, οσμηρά άνθη και νόστιμο νέκταρ.
Τόσο τα έντομα, όσο και τα φυτά, επωφελούνται από τη σχέση επικονίασης. Τα έντομα διασφαλίζουν μια σημαντική πηγή τροφής, π.χ. το ανθικό νέκταρ, και τα φυτά επικονιάζονται από τα πασπαλισμένα με γύρη έντομα που μετακινούνται από άνθος σε άνθος. Η γύρη περιέχει τα αρσενικά σπερματικά κύτταρα ενός φυτού και εντοπίζεται στα αρσενικά όργανα του φυτού, τους στήμονες - ανθήρες. Όταν τα πασπαλισμένα με γύρη έντομα έρχονται σε επαφή με στίγμα, το θηλυκό τμήμα του άνθους, το άνθος επικονιάζεται. Η μεταφορά της γύρης από τα έντομα είναι μια ζωτικής σημασίας διαδικασία για πολλά φυτά, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο την αναπαραγωγή τους.
Η εντυπωσιακή ποικιλότητα των ανθικών χαρακτηριστικών αντανακλά τις προσαρμογές των ανθέων στις διάφορες ομάδες των επικονιαστών.
Στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, τα έντομα που συναντάμε βρίσκονται σε όλη την έκταση και αποτελούνται κυρίως από μέλισσες, πεταλούδες και σκαθάρια.
Μέλισσες
Στις μέλισσες οφείλεται η συνεχής παραγωγή της εξέλιξης της ζωής πάνω στον πλανήτη! Με απλά λόγια, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς μέλισσες.
Οι μέλισσες είναι γνωστές για τη διευκόλυνση της επικονίασης για τα περισσότερα φυτά, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 100 διαφορετικών καλλιεργειών λαχανικών και φρούτων. Χωρίς τις μέλισσες, θα υπήρχε τεράστια μείωση στην επικονίαση, η οποία αργότερα θα οδηγήσει σε μείωση της ανάπτυξης των φυτών και των αποθεμάτων τροφής.
Οι μέλισσες και οι βομβίνοι τρέφονται με γύρη και νέκταρ. Τα στοματικά τους μόρια σχηματίζουν "προβοσκίδα", η οποία ρουφά το νέκταρ από απόσταση.. Ακόμα, ορισμένα είδη άγριων μελισσών είναι προσαρμοσμένα για να τρέφονται σε άνθη με σχήμα καμπάνας, μέσα στα οποία βυθίζουν ολόκληρο το σώμα τους. Κυρίως τα συναντάμε στον Μεσογειακό Κήπο και τα Δυτικά Μονοπάτια.
Στο Πάρκο, οι μέλισσες ζουν ανάμεσα σε 130.000 θάμνους, αλλά προτιμούν φυτικά είδη της οικογένειας Lamiaceae όπως το θυμάρι, η μέντα και το φασκόμηλο, καθώς και φυτά της οικογένειας Scrophulariaceae, που όλα τους παρέχουν στα έντομα ανθικό χώρο για να πιαστούν. Πόσα κιλά μέλι πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να παράξουν οι μέλισσες του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος;
Για να συγκεντρωθεί μια σταγόνα μελιού θα χρειαστεί η επίσκεψη σε 75.000 λουλούδια! Οι μέλισσες από την κυψέλη τους μπορούν να συλλέξουν γύρη σε μια έκταση ως και 78,5 τ.χλμ. (έκταση περίπου όση το νησί της Σαντορίνης).
Συχνά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί να εντοπίσετε μια μοναχική μέλισσα να κάθεται ακίνητη στο έδαφος. Το πιθανότερο είναι ότι είναι εξαντλημένη και χρειάζεται άμεση βοήθεια. Μπορείτε να βοηθήσετε μια κουρασμένη μέλισσα αναμειγνύοντας δύο κουταλιές της σούπας λευκή κρυσταλλική ζάχαρη με μια κουταλιά της σούπας νερό, τοποθετώντας τη κοντά στη μέλισσα, ώστε να μπορέσει να αναζωογονηθεί από αυτό το σπιτικό ενεργειακό ρόφημα.
Πεταλούδες
Οι πεταλούδες είναι ικανές να απολαμβάνουν το νέκταρ από βαθιά άνθη, στα οποία οι μέλισσες ή οι συρφίδες δεν μπορούν να φτάσουν. Οι πεταλούδες προτιμούν κόκκινα, μπλε και κίτρινα άνθη, γι’ αυτό και τα ανθικά χρώματα των φυτών που επικονιάζονται από πεταλούδες είναι ελκυστικά. Επειδή οι πεταλούδες χρειάζονται εύκολη προσγείωση, τα άνθη που είναι προσαρμοσμένα σε αυτές φέρουν πλατφόρμα προσγείωσης, είτε από το ίδιο το άνθος, είτε από ολόκληρη ταξιανθία (π.χ. άγριο καρότο). Τους αρέσουν, επίσης, άνθη της οικογένειας Lamiaceae, όπως η λεβάντα και το θυμάρι.
Τις συναντάμε κυρίως στον Μεσογειακό Κήπο, τον Μουσικό Κήπο, τις Παιδικές Χαρές και τα Δυτικά Μονοπάτια. Οι νυχτοπεταλούδες, των οποίων η επικονίαση αφορά κυρίως φυτά με κρεμαστά άνθη, τα οποία διαθέτουν νέκταρ σε βάθος μέχρι 20 εκατοστών, π.χ. η περικοκλάδα Calystegia sepium, πετούν στο σκοτάδι και έλκονται από τη γλυκιά μυρωδιά των λουλουδιών.
Σκαθάρια
Τα σκαθάρια υπήρξαν οι πρώτοι επικονιαστές στη γη. Τρέφονται κυρίως με γύρη, ενώ το νέκταρ είναι συχνά δύσκολο να καταναλωθεί από τα κοντά στοματικά τους μόρια. Ως εκ τούτου, συναντώνται σε άνθη πλούσια σε γύρη που είναι ταυτόχρονα εύκολα προσβάσιμα σε αυτά, π.χ. τριαντάφυλλα ή άγρια καρότα. Μερικά σκαθάρια προτιμούν «πιο δύσοσμα» άνθη: αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένα άνθη που επικονιάζονται από σκαθάρια εκπέμπουν μια διαφορετική, μερικές φορές λιγότερο φρουτώδη, μυρωδιά. Επιπλέον, τα σκαθάρια χρησιμοποιούν τα άνθη για να λιαστούν, να κοιμηθούν ή να ζευγαρώσουν.
Θα τα συναντήσετε σε όλο το Πάρκο, από τον Στίβο, μέχρι το Κανάλι, ενώ συχνά απολαμβάνουν τη θέα από τον Φάρο και τα Δυτικά Μονοπάτια.
