Δεκέμβριος 2021: Πλάτανος, Platanus spp. - Εικόνα

Ο Χριστουγεννιάτικος κόσμος του ΚΠΙΣΝ ζωντανεύει ξανά και τα στολισμένα πλατάνια κατά μήκος του Καναλιού σηματοδοτούν την έναρξη της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Έτσι κι εμείς αυτό το μήνα, δεν μπορούμε παρά να κάνουμε τη βόλτα μας περιμετρικά του Καναλιού και να θαυμάσουμε τα λαμπερά πλατάνια που καθρεφτίζονται στο νερό και πλημμυρίζουν με χαρά μικρούς και μεγάλους.

Στο Κανάλι συναντάμε δύο διαφορετικά είδη πλατάνου, τον Ανατολικό πλάτανο (Platanus orientalis), κοινώς γνωστό για την πλούσια σκιά του και τον Πλάτανο του Λονδίνου (Platanus acerifolia), ένα υβριδικό είδος, που προσαρμόζεται εύκολα στο αστικό περιβάλλον, γι' αυτό και τον συναντάμε συχνά σε πάρκα και αλέες.
 
Ο πλάτανος είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο μακρόβιο φυλλοβόλο δέντρο, με λεπτό, χαρακτηριστικά απολεπιζόμενο φλοιό και ύψος που κυμαίνεται από 30 έως 50 μέτρα. Ανήκει στην οικογένεια των Πλατανοειδών. Τον συναντάμε στις όχθες ποταμών, σε υγροτόπους και γενικά σε τοποθεσίες όπου υπάρχει νερό, αν και μπορεί να επιβιώσει και σε ξηρά εδάφη.

Τα φύλλα του είναι μεγάλα με παλαμοειδές σχήμα και σκουροπράσινο χρώμα, που το χειμώνα παίρνουν κιτρινωπούς χρωματισμούς. Τα άνθη του, αρσενικά και θηλυκά πάνω στο ίδιο δέντρο καθιστούν εφικτή την επικονίαση με τον άνεμο. Η ανθοφορία διαρκεί από το Μάρτιο έως και το Μάιο, ενώ οι καρποί παραμένουν στο δέντρο μετά τη φυλλόπτωση, για όλον το χειμώνα.

Είναι επίσης δέντρο αρκετά χρήσιμο στη φαρμακευτική. Η σκόνη του φλοιού του βοηθάει στην ανακούφιση και θεραπεία εγκαυμάτων, ενώ χρησιμεύει και σαν αιμοστατικό στις πληγές. Το ξύλο του χρησιμοποιείται στην ξυλοβιομηχανία, στην υποδηματοποιία και στην χαρτοποιία. Χάρη στην μεγαλοπρέπειά του χρησιμοποιείται επίσης για καλλωπιστικούς σκοπούς, την δημιουργία δεντροστοιχιών και τον εξωραϊσμό πλατειών.

Η Πλάτανος” όπως την έλεγαν οι αρχαίοι, έχει συνδεθεί με την ελληνική μυθολογία, την αρχαία και νεότερη ιστορία μας. Δεν είναι τυχαίο πως στα χωριά, όλες οι εκδηλώσεις και τα γλέντια γίνονται κάτω από τον πλάτανο της κεντρικής πλατείας. Συμβολίζει τη χαρά της ζωής και την ανθεκτικότητα.

Στη μυθολογία, η «Πλάτανος» ήταν αδερφή δύο γιγάντων που θέλησαν να τα βάλουν με τους Ολύμπιους Θεούς. Θέλοντας να φτάσουν τον ουρανό, έριξαν την Όσσα πάνω στον Όλυμπο και πάνω σ’ αυτά το Πήλιο. Ωστόσο, ο Απόλλων πρόλαβε και τους σκότωσε με τα βέλη του. Έτσι η Πλάτανος από τη θλίψη για τον χαμό τους, μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο δέντρο. 

Ονομαστός είναι και ο πλάτανος του Ιπποκράτη στην Κω, όπου κάθε 1η Σεπτέμβρη, τα παιδιά, αφού τον αγκαλιάσουν για να πάρουν τη δύναμή του, φτιάχνουν την «Αρκιχρονιά», μια αρμαθιά από ρόδι, σταφύλι, σκόρδο και πλατανόφυλλα.