To Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος περιτριγυρίζουν κάθε αρχή του καλοκαιριού ανθισμένες Πικροδάφνες, σχηματίζοντας έναν εντυπωσιακό πολύχρωμο φράχτη.
Η Πικροδάφνη ή ροδοδάφνη είναι πολυετής αειθαλής καλλωπιστικός θάμνος, της οικογένειας των Αποκυνοειδών που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 2 έως 6 μέτρα. Τα φύλλα του φτάνουν σε μήκος τα 12 εκατοστά και σε πλάτος τα δύο. Φύονται ανά δύο ή τρία, γραμμοειδή ως λογχοειδή, οξύληκτα, σκουροπράσινα, γυαλιστερά από πάνω και θαμπά ανοιχτόχρωμα από κάτω. Έχει απαλούς βλαστούς και κλαδιά και απελευθερώνει ένα λευκό, γαλακτώδες υγρό όταν τραυματιστεί. Υπάρχουν πάνω από 400 ποικιλίες Πικροδάφνης με διάφορα χρώματα όπως λευκό, κρεμ, κόκκινο, ροζ, πορτοκαλί. Πολλές ποικιλίες έχουν μάλιστα και διπλά άνθη. Οι καρποί του φυτού θυμίζουν εκείνους του μπιζελιού, αλλά είναι πολύ μεγαλύτεροι σε σκούρο καφέ. Μέσα στα περικάρπια περιέχονται σπόροι εφοδιασμένοι με θυσανοειδή φτερά που διασπείρονται με τον άνεμο.
Αυτοφύεται σε ηλιόλουστα μέρη με υγρό υπόστρωμα, όπως σε κοίτες και όχθες χειμάρρων, ρυακιών και ποταμών. Αντέχει επίσης τα ελαφρώς υφάλμυρα εδάφη. Έχει μεγάλη αντοχή στην ξηρασία και μπορεί επίσης να βρεθεί σε ημιάνυδρα εδάφη. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με μοσχεύματα. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής, όπως και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Το φυτό είναι ιδιαίτερα τοξικό. Η τοξικότητα της Πικροδάφνης οφείλεται στην ουσία νηριίνη, και έχει ως στόχο να προστατεύσει το φυτό από τις επιθέσεις ζώων.
Η Πικροδάφνη προέρχεται από την Κολχίδα, στα ανατολικά του Εύξεινου Πόντου. Η επιστημονική - λατινική ονομασία του φυτού Nerium oleander προέρχεται από την ελληνική γλώσσα, συγκεκριμένα το Nerium - νήριον προέρχεται από τη λέξη νερό, καθώς το φυτό είναι υδρόφιλο. Το δεύτερο σκέλος Oleander - ολέανδρον προέρχεται από τις λέξεις ὀλλύω (που σημαίνει καταστρέφω – σκοτώνω) και ανἠρ (που σημαίνει άντρας) περιγράφοντας πολύ γλαφυρά την επικινδυνότητα του φυτού. Κατά άλλους βέβαια το δεύτερο σκέλος προκύπτει από την ομοιότητα των φύλλων του φυτού με αυτά της ελιάς (olea).
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, τα φύλλα και τα άνθη της Πικροδάφνης «συν οίνω πινόμενα» μπορούν να σώσουν τον άνθρωπο από το δάγκωμα δηλητηριωδών εντόμων ή ερπετών. Ιστορικές αναφορές δείχνουν ότι οι Μεσοποτάμιοι, τον 15ο αι. μ.Χ., πίστευαν στις επουλωτικές-θεραπευτικές ιδιότητες της. Οι Βαβυλώνιοι χρησιμοποιούσαν ένα μίγμα από πικροδάφνη και γλυκόριζα (liquorice) για να αντιμετωπίσουν τον “κρασοπονοκέφαλο” ενώ πιθανολογείται ότι οι Πέρσες δηλητηρίασαν τα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου βάζοντας φύλλα πικροδάφνης στο νερό τους. Σήμερα, η Πικροδάφνη χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική για τα καρδιακά προβλήματα και αποτελεί το λουλούδι σύμβολο της πόλης της Χιροσίμα, καθώς ήταν αυτό που άνθισε μετά τον βομβαρδισμό της.
