Ιανουάριος 2022: Κισσός, Hedera helix - Εικόνα

Αν και πολλά φυτά δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν πάνω σε ένα φάρο, ο Κισσός στο «Φάρο» του ΚΠΙΣΝ τα καταφέρνει περίφημα!

Ο Κισσός είναι γένος των φυτών της οικογένειας των Araliaceae και ανήκει στην τάξη των σκιαδανθών (Umbelliferae) ή σελινωδών (Apiales). Το γνωστότερο καλλιεργούμενο αλλά και αυτοφυές είδος Κισσού στην Ελλάδα είναι ο Αγγλικός Κισσός (Εnglish Ivy). Η λατινική ονομασία του είναι Hedera helix, από το haerere (προσκολλώμαι) και helix, από την αρχαιοελληνική λέξη έλιξ (που ελίσσεται), ενώ σε πολλές περιοχές τον συναντούμε με άλλες ονομασίες, όπως Μπρουνοβαλιά (Πήλιο), Μπρουσκέλι (Βόλο), Κίσνερας (Κέρκυρα) και Κλείδωνας (Κυνουρία).
 
Ο Κισσός είναι αειθαλές, σκιόφιλο, αναρριχώμενο ή έρπον φυτό ταχείας ανάπτυξης, φτάνοντας μέχρι και τα 20-30 μέτρα. Οι μικρές εναέριες ρίζες του αναρριχώμενου Κισσού, έχουν σχήμα γάντζου και του επιτρέπουν να προσκολλάται σε οποιοδήποτε υπόστρωμα. Επίσης, μπορεί να αναπτυχθεί εις βάρος άλλων φυτών, πνίγοντας τα, παίρνοντας έτσι τη μορφή δενδρυλλίου.

Τα φύλλα του είναι εναλλασσόμενα με μακρύ μίσχο, ωοειδή, τριγωνικά, ρομβοειδή, καρδιόσχημα, τρίλοβα ή πεντάλοβα, ενώ τα νεαρά φύλλα του φυτού διαφέρουν αρκετά από τα ώριμα, σε χρώμα και σχήμα. Ανθοφορεί από τα τέλη του καλοκαιριού μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου και τα άνθη του είναι μικρά, πρασινωπά, οργανωμένα σε ταξιανθίες. Είναι επίσης πολύ πλούσια σε νέκταρ, λειτουργώντας ως σημαντική πηγή τροφής για τις μέλισσες και άλλα έντομα, τα οποία μάλιστα συμβάλλουν στην επικονίαση του.

Οι μικροί μαύροι στρογγυλοί και ζουμεροί καρποί του ωριμάζουν το χειμώνα και οι σπόροι του σχηματίζονται την επόμενη άνοιξη και διασπείρονται με τα πτηνά.

Ο Κισσός φτάνει τα 100 χρόνια και υπολογίζεται ότι η ύπαρξή του ανέρχεται σε περισσότερα από 60 εκατομμύρια χρόνια. Στην αρχαία Αίγυπτο, ο Κισσός ήταν ιερός για τον Όσιρη, θεό της γονιμότητας και κυβερνήτη του κάτω κόσμου, ενώ στην ελληνική μυθολογία, ο Κισσός ήταν σύμβολο του θεού του κρασιού Διονύσου, τα αγάλματα του οποίου οι αρχαίοι Έλληνες στεφάνωναν με Κισσό.

Παρομοίως στεφάνωναν τους ποιητές και τους πότες, καθώς ο Κισσός θεωρείτο σύμβολο της αθανασίας και αντίδοτο για τον πονοκέφαλο από τη μέθη. Αν και η φαρμακευτική χρήση του είναι καλά τεκμηριωμένη, τα γραπτά του Ιπποκράτη περιγράφουν ήδη τη ρίζα, τα φύλλα και τους καρπούς του, ως φάρμακα για εσωτερική και εξωτερική χρήση.

Ήξερες ότι…

Ο κισσός, εκτός από την καλλωπιστική του αξία, προσφέρει και αποτελεσματική ηχομόνωση σε κτίρια λόγω του πυκνού φυλλώματος που διαθέτει. Για αυτό και χρησιμοποιείται σε κάθετες φυτεύσεις στις εθνικές οδούς.