Αύγουστος 2021: Συκιά, Ficus carica ‘Kalamata’ - Εικόνα

Αυτό τον μήνα περνάμε από τον Λαχανόκηπο του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, κάνοντας μία στάση στον ίσκιο της Συκιάς (Ficus carica - Kalamata).

Η Συκιά είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο που ανήκει στην οικογένεια των Mορεοειδών (Moraceae) στο γένος των Φίκων (Ficus). Συναντάται αυτοφυής στην περιοχή της Μεσογείου και μπορεί να προσαρμοστεί εύκολα ακόμα και στα πιο φτωχά εδάφη.

Νωρίς την άνοιξη, τα γυμνά κλαδιά της Συκιάς αποκτούν ένα ανοιχτοπράσινο φύλλωμα με τραχιά υφή και έντονους λοβούς. Έως σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 700 είδη Συκιάς, ενώ απολιθώματα φύλλων και καρπών του δέντρου που βρέθηκαν πιστοποιούν ότι το φυτό υπήρχε ήδη από τα προϊστορικά χρόνια στη νότια Ευρώπη (De Candolle, 1886).

Έχετε παρατηρήσει ποτέ τις συκιές να ανθίζουν; Σίγουρα˙ όμως τα άνθη τους είναι πολύ διαφορετικά από αυτά των άλλων δέντρων, καθώς τα σύκα είναι ο πυρήνας των πολλαπλών ανεστραμμένων λουλουδιών του δέντρου που ανθίζουν συνεσταλμένα εκ των έσω. Ένας βοτανολόγος, δηλαδή, πιθανώς να τα πουλούσε στο ανθοπωλείο μαζί με τα φρεσκοκομμένα τριαντάφυλλα και όχι στο ράφι της μαναβικής.

Λόγω του σχήματος και της δομής τους, τα σύκα παρουσιάζουν έναν ιδιαίτερο κύκλο γονιμοποίησης που πραγματοποιείται με την συμμετοχή της μικροσκοπικής σφήκας Βλαστοφάγος Ψήνας (Blastophaga psenes), μία βιολογική διαδικασία ήδη γνωστή από την εποχή του Ηρόδοτου. Τα σύκα της θηλυκής συκιάς είναι βρώσιμα, σε αντίθεση με εκείνα της αρσενικής (ορνοί) τα οποία δεν ωριμάζουν ποτέ.

«Στα παλιά τα χρόνια, μία ελιά, ένα κλήμα και μία συκιά μαζί με ένα πηγάδι με δροσερό νερό ήταν όλα όσα χρειαζόταν ένα ευτυχισμένο σπιτικό» αναφέρει ο συγγραφέας Έ. Μπάουμαν, συνοψίζοντας τις διατροφικές συνήθειες στην αρχαιότητα.