Σεπτέμβριος 2021: Ουργινία η θαλάσσια, Drimia maritima - Εικόνα

Αυτόν τον μήνα περνάμε από τον Μεσογειακό Κήπο και από τη βόρεια είσοδο του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος για να παρατηρήσουμε την Ουργινία τη θαλάσσια (Drimia maritima) κοινώς γνωστή ως Αγιοβασιλίτσα

Ένα εντυπωσιακό βολβώδες φυτό το οποίο ξεχωρίζει στο μεσογειακό τοπίο με την έλευση του φθινοπώρου, συμβολίζοντας τη νέα αρχή. Η παράδοση λέει πως η Αγιοβασιλίτσα ανθίζει όταν το καλοκαίρι τελειώνει.

Τον Σεπτέμβριο, ο μακρύς ανθοφόρος βλαστός της υψώνεται ξεπερνώντας το ένα μέτρο από το έδαφος. Τα μικρά λευκά της άνθη σε σχήμα αστεριού βρίσκονται διατεταγμένα σε ταξιανθίες γύρω από τον βλαστό και το κάθε τσαμπί μπορεί να έχει περισσότερα από 50 άνθη. Τα πλατιά και λογχοειδή φύλλα της έχουν σκούρο πράσινο χρώμα και δερμάτινη υφή. Εμφανίζονται στη βάση του φυτού μετά την ανθοφορία στα μέσα του φθινοπώρου και μαραίνονται εντελώς, πριν το καλοκαίρι.  Ο βολβός της είναι μεγάλος, μπορεί να φτάσει και τα 20 εκ. διάμετρο, και βάρος 2 κιλά. 

Εντυπωσιάζει για το γεγονός ότι δε χρειάζεται καθόλου νερό και ευημερεί ακόμα και σε μέρη όπου η βόσκηση είναι έντονη ενώ αγαπά τους βραχώδεις παράκτιους βιότοπους. Συναντάται σε όλη τη διαδρομή από τη στάθμη της θάλασσας έως τις ορεινές ζώνες, στα φρύγανα, τα δάση και τους ελαιώνες. Το φυτό παρουσιάζει δύο διαφορετικούς τρόπους επικονίασης, από τα έντομα και τον  άνεμο.

Η θαλάσσια Ουργινία εμφανίζεται σε γραπτά από τον 16ο αιώνα π.Χ, για τις θεραπευτικές και φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ταυτόχρονα είναι ένα τοξικό φυτό καθώς περιέχει σε όλα του τα μέρη την τοξική ένωση scilliroside ως φυσική άμυνα στη βόσκηση των ζώων. Λόγω της παραπάνω ένωσης χρησιμοποιείται ως μυοκτόνο. Τα φύλλα της όταν στεγνώσουν εντελώς, χάνουν την τοξικότητά του.

Αναφέρεται σε κείμενα του Διοσκουρίδη και του Πυθαγόρα για τη χρήση της ως φυλαχτό για τα σπίτια συμβολίζοντας τη δύναμη που ξεπερνάει την καλοκαιρινή ξηρασία για να ανθίσει το φθινόπωρο ενώ μέχρι και σήμερα χαρίζεται ως γούρι την Πρωτοχρονιά.