Οκτώβριος 2022: Κουμαριά | Arbutus Unedo - Εικόνα

Η Κουμαριά (Arbutus Unedo), είναι ένας αειθαλής θάμνος ιθαγενής στο μεσογειακό χώρο, απαντάται όμως ως και στα τοπία άλλων χωρών της Ευρώπης (Ιρλανδία) και ως ξενικό σε περιοχές της Αμερικής (Όρεγκον κ.α.). Όπως η πλειονότητα των φυτών και των δέντρων του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, έτσι και η Κουμαριά ανήκει στα φαρμακευτικά - αρωματικά φυτά.

Τα ντελικάτα, αρωματικά λουλούδια της κουμαριάς μοιάζουν με μικρές λευκές καμπάνες και εμφανίζονται μέσα στον Οκτώβριο ανθισμένα σε ομάδες. Δεδομένου ότι ο καρπός χρειάζεται ένα χρόνο για να ωριμάσει, πολλές φορές τα άνθη συνυπάρχουν με τους ώριμους κόκκινους αλλά και με τους πιο άγουρους, κιτρινο-πρασινωπούς καρπούς (τα περσινά άνθη δηλαδή). Τα γυαλιστερά, σκούρα πράσινα και ελαφρώς πριονωτά φύλλα του φυτού πλαισιώνουν καρπούς και άνθη δημιουργώντας μία σύνθεση εξαιρετικής καλλωπιστικής αξίας για το φυσικό και το αστικό τοπίο. 

Η Κουμαριά λέγεται strawberry tree στα αγγλικά, όμως τα κούμαρα δεν έχουν κάποια κοντινή σχέση με τις κοινές φράουλες - πέραν της οπτικής ομοιότητας από μακρινή απόσταση. Τα «περίεργα» φρούτα της κουμαριάς από κοντά έχουν ένα εξωτικό στοιχείο. Η γεύση τους είναι λεπτή και γλυκόξινη ενώ από μερικούς θεωρούνται από τα πιο γευστικά φρούτα, ωστόσο οι απόψεις διίστανται. Οι καρποί συνήθως αφήνονται να πέσουν απ΄τα δέντρα, αναξιοποίητοι, καθώς δεν είναι ευρέως γνωστή η χρήση τους και η ιδιαίτερη γεύση που δίνουν στα λικέρ και τα μπράντυ, τις μαρμελάδες και τα σιρόπια. Το μέλι από τα άνθη της κουμαριάς θεωρείται από τα πιο ιδιαίτερα και γευστικά εκλεπτυσμένα.

Η λέξη Unedo προέρχεται από το λατινικό unum edo («τρώω ένα»)- ο Πλίνιος, το ονόμασε έτσι, είτε επειδή κανείς πρέπει να φάει μόνο ένα κούμαρο, είτε ερμηνεύεται ως, είναι τόσο γευστικό, που ένα αρκεί.

Η Κουμαριά και οι καρποί της περιέχουν αντιοξειδωτικά και αντισηπτικά (αρβουτίνη) στοιχεία, τανίνες, και είναι πλούσια σε βιταμίνη C. 

Η Κουμαριά ως σύμβολο έχει χρησιμεύσει σε κοινωνικές τελετές και στην πολιτική. Για την Κουμαριά υπάρχει πληθώρα αναφορών στην ιστορία των δυτικών πολιτισμών. Στην Ισπανία, μία αρκούδα μαζί με ένα θάμνο Κουμαριάς, αποτελούν, από τα μεσαιωνικά χρόνια το σύμβολο της πρωτεύουσας Μαδρίτης. Το σύμβολο παραμένει έως σήμερα, με το διάσημο το μεγάλο χάλκινο άγαλμα El Oso y el Madroño («Η Αρκούδα και η Κουμαριά») να βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Μαδρίτης.

Τέλος, πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η χρήση της Κουμαριάς στην Ιστορία της Τέχνης. Ο Ολλανδός ζωγράφος Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus Bosch) στο διάσημο τρίπτυχο του με τίτλο «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων» απεικονίζει σε αρκετά σημεία του κεντρικού μέρους του πίνακα καρπούς Κουμαριάς ως σύμβολο για τις επίγειες απολαύσεις που είναι δύσκολο να τις προσπεράσει κανείς. Η μυρωδιά και η γεύση των καρπών είναι διαπεραστική αλλά ταυτόχρονα παροδική, γι’ αυτό και τα κούμαρα λειτουργούν και ως σύμβολο ματαιοδοξίας.